Gıda Güvenliği Denetimlerini Başarıyla Geçmek: Haşere Kontrol Sistemleri “Checklist”
Gıda üretim ve işleme tesislerinde haşere kontrolü, gıda güvenliği denetimlerinin en kritik başlıklarından biridir. HACCP sistemleri kapsamında, haşere kontrolü hem yasal zorunluluk hem de kalite yönetim sistemlerinin temel unsurudur. Denetimlerde yapılan kontrollerde eksik veya yetersiz görülen haşere önleme uygulamaları, ciddi yaptırımlar ve ürün geri çağırmalarıyla sonuçlanabilir.
BiOHİJYEN MÜHENDİSLİK olarak, sahada yürüttüğümüz uygulamalar ve gıda güvenliği mevzuatları doğrultusunda, denetimlere hazırlık için etkili bir haşere kontrol checklisti oluşturduk. Bu rehber, denetimlere eksiksiz ve güvenle hazırlanmanız için pratik bir yol haritası sunar.
Neden Haşere Kontrolü Denetimlerde Öncelikli?
Haşereler, fiziksel, biyolojik ve kimyasal kontaminasyon riskleri taşır. Bu durum, gıda zincirinde ürün güvenliği ihlallerine ve tüketici sağlığını tehdit eden sonuçlara yol açar.
Özellikle;
• Salmonella spp.
• E. coli
• Listeria monocytogenes
gibi patojenler, sinekler ve kemirgenler aracılığıyla taşınabilir.
Avrupa Birliği’nin (EC) No 852/2004 ve Türkiye’de 5996 Sayılı Kanun çerçevesinde, işletmeler haşere kontrolünü düzenli ve belgelenebilir bir şekilde yürütmek zorundadır.
- Haşere Kontrol Sistemlerinde Denetime Hazırlık Kontrol Listesi
1. Yazılı Haşere Kontrol Politikası
• HACCP planı kapsamında haşere kontrol prosedürleri hazırlanmış mı?
• İşletmenin genel haşere kontrol politikası yazılı olarak bulunuyor mu?
• Yetkilendirilmiş haşere kontrol hizmet sağlayıcılarının belgeleri mevcut mu?
2. Kritik Kontrol Noktalarının (CCP) Belirlenmesi
• Üretim, depolama ve atık yönetimi alanları analiz edilmiş mi?
• Haşere kontrolü için belirlenen CCP’lerde önleyici tedbirler uygulanıyor mu?
• Depo girişleri, dolum hatları ve taşıma alanları gözden geçirilmiş mi?
3. Fiziksel Önlemler ve Bariyer Sistemleri
• Kapılar ve pencerelerde sineklik sistemleri var mı?
• Hava perdeleri veya otomatik kapılar çalışır durumda mı?
• Zemin çatlakları, boru giriş çıkışları ve duvar bağlantıları izole edilmiş mi?
4. Tuzağın ve İzleme Ekipmanlarının Kullanımı
• UVA LED sinek yakalama cihazları düzenli olarak çalışıyor mu?
• Feromon tuzakları ve yem istasyonlarının konumlandırılması uygun mu?
• Tuzaklar numaralandırılmış ve düzenli kontrol edilip raporlanıyor mu?
• Yakalanan haşereler kayıt altına alınarak popülasyon analizleri yapılıyor mu?
5. Kimyasal Mücadele Uygulamaları
• Kullanılan biyosidal ürünler, Sağlık Bakanlığı veya AB onaylı mı?
• Kimyasal uygulamalar, üretim alanları dışında yapılıyor mu?
• Kimyasal kullanım sonrası bekleme süreleri ve temizlik prosedürleri belgeleniyor mu?
6. Kayıt ve Dokümantasyon
• Tüm uygulamalar için tarihli ve imzalı kayıtlar mevcut mu?
• Hizmet sağlayıcı firma raporları düzenli arşivleniyor mu?
• Haşere popülasyon değerlendirme raporları ve müdahale kayıtları eksiksiz mi?
• Önleyici ve düzeltici faaliyet raporları güncel mi?
7. Personel Eğitimleri
• Çalışanlar haşere kontrol prosedürleri hakkında düzenli eğitime tabi tutuluyor mu?
• Eğitimin tarihleri ve katılım listeleri kayıt altına alınmış mı?
• Personelin kişisel hijyen ve atık yönetimi bilinci sağlanmış mı?
Biohijyen Haşere Kontrol Sistemlerinin Denetim Avantajları
Biohijyen tarafından geliştirilen UVA LED sinek yakalama cihazları ve izleme sistemleri, denetim süreçlerini kolaylaştırmak üzere tasarlanmıştır.
Başlıca avantajlar:
• CE, ISO 22000 ve HACCP Uyumluluğu
• Düşük enerji tüketimi ve uzun ömürlü LED teknolojisi
• Kimyasal içermeyen çalışma prensibi sayesinde organik üretime uyumluluk
• Kritik kontrol noktalarına özel model seçenekleri ve raporlama desteği
• Periyodik bakım ve raporlama hizmetiyle denetim kolaylığı
Biohijyen sistemleri, haşere yakalama oranları ve popülasyon verileriyle, belge ve raporlama süreçlerinde denetçiye kolaylık sağlar.
Yasal Mevzuatlar ve Standartlar
Türkiye:
• 5996 Sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu
• Gıda Hijyen Yönetmeliği (2011)
• ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi
AB:
• (EC) No 852/2004 Gıda Hijyen Yönetmeliği
• (EC) No 853/2004 Hayvansal Gıda Ürünleri Yönetmeliği
• (EC) No 183/2005 Yem Hijyeni Yönetmeliği
GFSI tabanlı sistemler (BRC, IFS) için haşere kontrolü, sertifika şartlarının önemli bir bölümünü oluşturur. Eksik veya yetersiz uygulamalar, sertifika kaybına neden olabilir.
Sık Yapılan Hatalar ve Denetimlerde Risk Yaratan Eksiklikler
• Eksik kayıt ve raporlama
• Kritik alanlarda uygun olmayan tuzak yerleşimi
• Periyodik izleme ve müdahale eksikliği
• Kullanılan biyosidal ürünlerin kayıt dışı olması
• Personel bilgilendirme ve eğitim eksiklikleri
Gıda güvenliği denetimlerinde haşere kontrol sistemleri, denetim başarısının temel taşlarından biridir. Belgelenebilir, sürekli izlenebilir ve etkin sonuçlar sunan bir sistem kurmak, hem yasal yükümlülüklerinizi yerine getirir hem de marka güvenilirliğinizi artırır.
Biohijyen çözümleri, bu süreci kolaylaştırmak için yüksek verimli sistemler ve kapsamlı raporlama araçları sunar. Önerimiz; tesislerinizde proaktif bir haşere kontrol planı geliştirmeniz ve her aşamada kayıt tutmayı ihmal etmemenizdir.